Lori ayeye ti World Lung Cancer Day (August 1st), jẹ ki a ṣe akiyesi idena ti akàn ẹdọfóró.
Yẹra fun awọn okunfa ewu ati jijẹ awọn okunfa aabo le ṣe iranlọwọ lati dena akàn ẹdọfóró.
Yiyọkuro awọn okunfa eewu akàn le ṣe iranlọwọ lati dena awọn aarun kan.Awọn okunfa ewu pẹlu mimu siga, iwuwo apọju, ati aiṣe adaṣe to.Awọn ifosiwewe aabo ti o pọ si bii didasilẹ siga mimu ati adaṣe le tun ṣe iranlọwọ lati yago fun diẹ ninu awọn aarun.Soro si dokita rẹ tabi alamọja ilera ilera miiran nipa bi o ṣe le dinku eewu akàn rẹ.
Awọn atẹle jẹ awọn okunfa eewu fun akàn ẹdọfóró:
1. Siga, siga, ati mimu paipu
Siga taba jẹ ifosiwewe ewu pataki julọ fun akàn ẹdọfóró.Siga, siga, ati mimu paipu gbogbo mu eewu akàn ẹdọfóró pọ si.Siga taba fa nipa 9 ninu 10 awọn iṣẹlẹ ti akàn ẹdọfóró ninu awọn ọkunrin ati nipa 8 ninu 10 awọn iṣẹlẹ ti akàn ẹdọfóró ninu awọn obinrin.
Awọn ijinlẹ ti fihan pe mimu oda kekere tabi awọn siga nicotine kekere ko dinku eewu akàn ẹdọfóró.
Awọn ijinlẹ tun fihan pe eewu ti akàn ẹdọfóró lati inu siga siga n pọ si pẹlu nọmba awọn siga ti o mu fun ọjọ kan ati nọmba awọn ọdun ti o mu.Awọn eniyan ti o mu siga ni iwọn 20 ni ewu ti akàn ẹdọfóró ni akawe si awọn ti ko mu siga.
2. Ẹfin ẹlẹẹkeji
Ti farahan si ẹfin taba ti ara ẹni tun jẹ ifosiwewe eewu fun akàn ẹdọfóró.Èéfín tí a fi ń fọwọ́ kan èéfín jẹ́ èéfín tí ń wá láti inú sìgá tí ń jó tàbí ọjà tábà míràn, tàbí tí àwọn tí ń mu sìgá ń mí jáde.Awọn eniyan ti o fa simu siga siga ni o farahan si awọn aṣoju ti o nfa akàn kanna gẹgẹbi awọn ti nmu taba, botilẹjẹpe ni iye diẹ.Simi siga ẹfin afọwọsi ni a pe ni aifẹ tabi mimu siga palolo.
3. Itan idile
Nini itan-akọọlẹ ẹbi ti akàn ẹdọfóró jẹ ifosiwewe eewu fun akàn ẹdọfóró.Awọn eniyan ti o ni ibatan ti o ti ni akàn ẹdọfóró le jẹ ilọpo meji bi o ṣeese lati ni akàn ẹdọfóró bi awọn eniyan ti ko ni ibatan ti o ti ni akàn ẹdọfóró.Nitori siga siga duro lati ṣiṣe ninu awọn idile ati awọn ọmọ ẹgbẹ ti ebi ti wa ni fara si awọn keji ẹfin, o jẹ gidigidi lati mo boya awọn pọ si ewu ti ẹdọfóró akàn jẹ lati awọn ebi itan ti ẹdọfóró akàn tabi lati fara si siga ẹfin.
4. HIV ikolu
Ti o ni akoran pẹlu ọlọjẹ ajẹsara ajẹsara eniyan (HIV), idi ti ajẹsara ajẹsara ajẹsara (AIDS), ni asopọ pẹlu eewu ti o ga julọ ti akàn ẹdọfóró.Awọn eniyan ti o ni kokoro-arun HIV le ni diẹ sii ju ilọpo meji ewu ti akàn ẹdọfóró ju awọn ti ko ni akoran.Níwọ̀n bó ti jẹ́ pé àwọn tó ní fáírọ́ọ̀sì fáírọ́ọ̀sì ló ń pọ̀ sí i ju àwọn tí kò ní àrùn náà lọ, kò ṣe kedere bóyá ewu tó pọ̀ sí i fún ẹ̀jẹ̀ ẹ̀dọ̀fóró jẹ́ láti inú àkóràn HIV tàbí kí wọ́n fara sin èéfín sìgá.
5. Awọn okunfa ewu ayika
- Ìfihàn Ìtọjú: Jije si itankalẹ jẹ ifosiwewe eewu fun akàn ẹdọfóró.Ìtọjú bombu atomiki, itọju ailera, awọn idanwo aworan, ati radon jẹ awọn orisun ti ifihan itankalẹ:
- Ìtọjú bombu atomiki: Ti farahan si itankalẹ lẹhin bugbamu bombu atomiki mu eewu akàn ẹdọfóró pọ si.
- Itọju Radiation: Itọju ailera si àyà le ṣee lo lati tọju awọn aarun kan, pẹlu ọgbẹ igbaya ati lymphoma Hodgkin.Itọju ailera n lo awọn egungun x-ray, awọn egungun gamma, tabi awọn iru itanna miiran ti o le mu eewu akàn ẹdọfóró pọ si.Iwọn iwọn lilo ti itọsi ti o ga julọ, ewu ti o ga julọ.Ewu ti akàn ẹdọfóró ti o tẹle itọju ailera itankalẹ ga julọ ni awọn alaisan ti o mu siga ju ti awọn ti ko mu taba.
- Awọn idanwo aworan: Awọn idanwo aworan, gẹgẹbi awọn ọlọjẹ CT, fi awọn alaisan han si itankalẹ.Awọn ọlọjẹ CT ajija kekere-iwọn ṣe afihan awọn alaisan si itankalẹ ti o dinku ju iwọn lilo CT ti o ga julọ lọ.Ninu ibojuwo akàn ẹdọfóró, lilo awọn iwoye CT ajija kekere iwọn kekere le dinku awọn ipa ipalara ti itankalẹ.
- Radon: Radon jẹ gaasi ipanilara ti o wa lati didenukole ti uranium ninu awọn apata ati ile.O ti yọ soke nipasẹ ilẹ, o si n jo sinu afẹfẹ tabi ipese omi.Radon le wọ awọn ile nipasẹ awọn dojuijako ni awọn ilẹ ipakà, awọn odi, tabi ipilẹ, ati awọn ipele ti radon le kọ soke ni akoko pupọ.
Awọn ijinlẹ fihan pe awọn ipele giga ti gaasi radon inu ile tabi aaye iṣẹ pọ si nọmba awọn ọran tuntun ti akàn ẹdọfóró ati nọmba awọn iku ti o fa nipasẹ akàn ẹdọfóró.Ewu ti akàn ẹdọfóró jẹ ti o ga julọ ninu awọn ti nmu taba ti o farahan si radon ju awọn ti kii ṣe mu taba ti o farahan si.Ninu awọn eniyan ti ko mu siga rara, nipa 26% ti awọn iku ti o fa nipasẹ akàn ẹdọfóró ni a ti sopọ mọ ti farahan si radon.
6. Ifihan ibi iṣẹ
Awọn ijinlẹ fihan pe iṣafihan si awọn nkan wọnyi n pọ si eewu ti akàn ẹdọfóró:
- Asbestos.
- Arsenic.
- Chromium.
- Nickel.
- Beryllium.
- Cadmium.
- Oda ati soot.
Awọn nkan wọnyi le fa akàn ẹdọfóró ni awọn eniyan ti o farahan wọn ni ibi iṣẹ ti wọn ko si mu siga rara.Bi ipele ifihan si awọn nkan wọnyi n pọ si, eewu ti akàn ẹdọfóró tun pọ si.Ewu ti akàn ẹdọfóró paapaa ga julọ ni awọn eniyan ti o farahan ati tun mu siga.
- Idoti afẹfẹ: Awọn ijinlẹ fihan pe gbigbe ni awọn agbegbe ti o ni awọn ipele ti o ga julọ ti idoti afẹfẹ nmu ewu ti akàn ẹdọfóró.
7. Beta carotene awọn afikun ni eru taba
Gbigba awọn afikun beta carotene (awọn oogun) mu eewu akàn ẹdọfóró pọ si, paapaa ninu awọn ti nmu taba ti o mu awọn akopọ ọkan tabi diẹ sii ni ọjọ kan.Ewu naa ga julọ ninu awọn ti nmu taba ti o ni o kere ju ohun mimu ọti-lile kan lojoojumọ.
Awọn atẹle jẹ awọn okunfa aabo fun akàn ẹdọfóró:
1. Ko siga
Ọna ti o dara julọ lati ṣe idiwọ akàn ẹdọfóró ni lati ma mu siga.
2. Idawọ siga mimu
Awọn ti nmu taba le dinku eewu wọn ti akàn ẹdọfóró nipa didasilẹ.Ninu awọn ti nmu taba ti wọn ti ṣe itọju fun akàn ẹdọfóró, didasilẹ siga mimu dinku eewu ti awọn aarun ẹdọfóró tuntun.Igbaninimoran, lilo awọn ọja ti o rọpo nicotine, ati itọju ailera apanirun ti ṣe iranlọwọ fun awọn ti nmu taba lati jawọ fun rere.
Ninu eniyan ti o ti dẹkun mimu siga, aye ti idilọwọ akàn ẹdọfóró da lori iye ọdun ati iye ti eniyan mu ati gigun akoko ti o ti jawọ kuro.Lẹhin ti eniyan ti dẹkun mimu siga fun ọdun 10, eewu ti akàn ẹdọfóró dinku 30% si 60%.
Botilẹjẹpe eewu ti ku lati inu akàn ẹdọfóró le dinku pupọ nipa didawọ siga mimu fun igba pipẹ, eewu naa kii yoo dinku bii eewu ninu awọn ti ko mu taba.Eyi ni idi ti o ṣe pataki fun awọn ọdọ lati ma bẹrẹ siga.
3. Isalẹ isalẹ si awọn okunfa ewu ibi iṣẹ
Awọn ofin ti o daabobo awọn oṣiṣẹ lọwọ lati farahan si awọn nkan ti o nfa akàn, gẹgẹbi asbestos, arsenic, nickel, ati chromium, le ṣe iranlọwọ lati dinku eewu wọn ti idagbasoke akàn ẹdọfóró.Awọn ofin ti o ṣe idiwọ mimu siga ni ibi iṣẹ ṣe iranlọwọ lati dinku eewu akàn ẹdọfóró ti o fa nipasẹ ẹfin afọwọsi.
4. Isalẹ ifihan si radon
Idinku awọn ipele radon le dinku eewu ti akàn ẹdọfóró, paapaa laarin awọn ti nmu siga.Awọn ipele giga ti radon ni awọn ile le dinku nipasẹ gbigbe awọn igbesẹ lati ṣe idiwọ jijo radon, gẹgẹbi awọn ipilẹ ile lilẹ.
Ko ṣe kedere ti awọn atẹle ba dinku eewu ti akàn ẹdọfóró:
1. Onjẹ
Diẹ ninu awọn ijinlẹ fihan pe awọn eniyan ti o jẹ awọn eso tabi ẹfọ lọpọlọpọ ni eewu kekere ti akàn ẹdọfóró ju awọn ti o jẹ iwọn kekere.Bí ó ti wù kí ó rí, níwọ̀n bí àwọn tí ń mu sìgá ń ṣọ̀wọ́n láti ní oúnjẹ tí kò ní ìlera ju àwọn tí kì í mu sìgá, ó ṣòro láti mọ̀ bóyá ewu tí ó dín kù jẹ́ láti inú jíjẹ oúnjẹ aládùn tàbí láti má mu sìgá.
2. Iṣẹ ṣiṣe ti ara
Diẹ ninu awọn ijinlẹ fihan pe awọn eniyan ti o ṣiṣẹ ni ti ara ni eewu kekere ti akàn ẹdọfóró ju awọn eniyan ti kii ṣe.Bí ó ti wù kí ó rí, níwọ̀n bí àwọn tí ń mu sìgá máa ń ní ìpele iṣẹ́-ìṣe ara-ẹni tí ó yàtọ̀ ju àwọn tí kì í mu sìgá, ó ṣòro láti mọ̀ bí ìṣiṣẹ́gbòdì ti ara ń nípa lórí ewu àrùn jẹjẹrẹ ẹ̀dọ̀fóró.
Awọn atẹle ko dinku eewu ti akàn ẹdọfóró:
1. Beta carotene awọn afikun ninu awọn ti kii mu taba
Awọn iwadii ti awọn ti ko mu taba fihan pe gbigba awọn afikun beta carotene ko dinku eewu wọn ti akàn ẹdọfóró.
2. Vitamin E awọn afikun
Awọn ijinlẹ fihan pe gbigba awọn afikun Vitamin E ko ni ipa lori eewu akàn ẹdọfóró.
Orisun:http://www.chinancpcn.org.cn/cancerMedicineClassic/guideDetail?sId=CDR62825&type=1
Akoko ifiweranṣẹ: Oṣu Kẹjọ-02-2023